A/L ඉතිහාසය: අනුරාධපුර යුගය - ශ්‍රී ලංකා ශිෂ්ටාචාරයේ ස්වර්ණමය ආරම්භය
A/L ඉතිහාසය: අනුරාධපුර යුගය - ශ්‍රී ලංකා ශිෂ්ටාචාරයේ ස්වර්ණමය ආරම්භය 🏛️
හැඳින්වීම
ශ්‍රී ලංකා ඉතිහාසයේ කේන්ද්‍රීය යුගයක් වන අනුරාධපුර යුගය (ක්‍රි.පූ. 4 වන සියවස - ක්‍රි.ව. 1017) අපගේ දේශයේ ශිෂ්ටාචාරයේ, ආගමේ, කලාවේ සහ ආර්ථිකයේ මූලාරම්භය සනිටුහන් කරයි. මෙම යුගය පිළිබඳ ගැඹුරු අවබෝධයක් ලබා ගැනීම, පසුකාලීන ලාංකේය සංස්කෘතික හා දේශපාලන පරිණාමය තේරුම් ගැනීමට අත්‍යවශ්‍ය වේ. අ.පො.ස. උසස් පෙළ ඉතිහාස විෂය නිර්දේශයේදී, අනුරාධපුර යුගය එහි පුළුල් පරාසයක විහිදුණු දායකත්වය හේතුවෙන් විශේෂ වැදගත්කමක් දරයි.
1. අනුරාධපුර රාජධානියේ ආරම්භය සහ දේශපාලන සංවර්ධනය
අගනුවර තෝරා ගැනීම: ක්‍රි.පූ. 4 වන සියවසේදී, පණ්ඩුකාභය රජු විසින් අනුරාධපුරය අගනුවර ලෙස පිහිටුවීමත් සමඟ, දිවයිනේ ප්‍රථම සංවිධානාත්මක රාජධානිය ස්ථාපිත විය.
ප්‍රධාන රජවරුන්: දේවානම්පියතිස්ස, දුටුගැමුණු, වළගම්බා, මහාසේන වැනි රජවරුන්ගේ පාලන සමයන් බුදු දහම ව්‍යාප්ත කිරීමට, වාරි තාක්ෂණය දියුණු කිරීමට සහ දේශපාලන ස්ථාවරත්වයට අඩිතාලම දැමීය.
දකුණු ඉන්දීය ආක්‍රමණ: එළාර රජුගේ ආක්‍රමණය, පසුව චෝල, පාණ්ඩ්‍ය ආක්‍රමණ වැනි දකුණු ඉන්දීය ආක්‍රමණවලට මුහුණ දීමට සිදු විය.
2. බුදු දහමේ ආගමනය සහ එහි බලපෑම
අනුරාධපුර යුගයේ වැදගත්ම සිදුවීමක් වන්නේ බුදු දහමේ ආගමනයයි.
මිහිඳු මහරහතන් වහන්සේගේ පැමිණීම (ක්‍රි.පූ. 3 වන සියවස): අශෝක අධිරාජයාගේ පුත් මිහිඳු මහරහතන් වහන්සේ දේවානම්පියතිස්ස රජු සමයේ මිහින්තලයට වැඩමවීමත් සමඟ බුදු දහම ශ්‍රී ලංකාවට හඳුන්වා දෙන ලදී.
සංඝමිත්තා තෙරණියගේ පැමිණීම: ශ්‍රී මහා බෝධීන් වහන්සේගේ අංකුරයක් රැගෙන සංඝමිත්තා තෙරණියගේ පැමිණීමත් සමඟ භික්ෂුණී ශාසනය ද පිහිටුවන ලදී.
ආගමික සිද්ධස්ථාන ඉදිකිරීම: රුවන්වැලිසෑය, ජේතවනාරාමය, අභයගිරිය, ථූපාරාමය, ලෝවාමහාපාය වැනි දැවැන්ත ඉදිකිරීම් එකල ඉංජිනේරු හා ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පයේ විශිෂ්ටත්වය කියාපායි.
3. වාරි ශිෂ්ටාචාරය සහ ආර්ථික සමෘද්ධිය
අනුරාධපුර යුගය ශ්‍රී ලංකාවේ අති විශාල වාරි ශිෂ්ටාචාරයක මූලාරම්භය සනිටුහන් කරයි.
වැව් සහ ඇළ මාර්ග: ධාතුසේන රජු විසින් ඉදිකරන ලද කලා වැව සහ මහාසේන රජු විසින් ඉදිකරන ලද මින්නේරිය වැව වැනි දැවැන්ත වාරි පද්ධති මගින් වියළි කලාපයේ කෘෂිකර්මාන්තය නගා සිටුවීය.
කෘෂිකර්මාන්තය: වී වගාව ප්‍රධාන ආර්ථික කටයුත්ත විය.
වෙළඳාම: අනුරාධපුරය සහ මාතොට (මහතිත්ථ) ජාත්‍යන්තර වෙළඳ කේන්ද්‍ර බවට පත් විය.
4. කලාව, ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය සහ තාක්ෂණය
ප්‍රතිමා කලාව: සමාධි බුද්ධ ප්‍රතිමාව සහ අවුකන බුද්ධ ප්‍රතිමාව වැනි විශිෂ්ට නිර්මාණ මෙම යුගයේ දැකිය හැකියි.
ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය: දාගැබ් ඉදිකිරීමේදී භාවිත කළ තාක්ෂණය, ලෝවාමහාපාය වැනි ප්‍රාසාද සහ මුරගල්, සඳකඩ පහන් වැනි අංග සුවිශේෂී වේ.
ශිලා ලේඛන: බ්‍රාහ්මී අක්ෂරවලින් ලියූ ගුහා ලිපි මෙම යුගයට අයත් වේ.
5. අනුරාධපුර යුගයේ අවසානය
චෝල ආක්‍රමණ: 10 වන සියවස අග භාගය වන විට දකුණු ඉන්දීය චෝල අධිරාජ්‍යයේ බලපෑම වැඩි විය.
රාජධානියේ බිඳ වැටීම: චෝල අධිරාජයා වූ 1 වන රාජේන්ද්‍ර විසින් අනුරාධපුරය ආක්‍රමණය කර එය විනාශ කිරීමත් සමඟ අනුරාධපුර රාජධානිය ක්‍රි.ව. 1017 දී අවසන් විය.
6. අධ්‍යයනයේ වැදගත්කම සහ විභාගයට සූදානම් වීම
ප්‍රධාන රජවරුන් සහ ඔවුන්ගේ දායකත්වය: එක් එක් රජුගේ වැදගත් කාර්යයන් සහ ඉදිකිරීම් හොඳින් මතක තබා ගන්න.
බුදු දහමේ බලපෑම: බුදු දහම පැමිණීමෙන් පසු ඇති වූ දේශපාලන, සමාජීය, ආර්ථික හා සංස්කෘතික වෙනස්කම් විස්තර කරන්න.
වාරි ශිෂ්ටාචාරය: ප්‍රධාන වැව්, ඇළ මාර්ග සහ ඒවායේ වැදගත්කම පැහැදිලි කරන්න.
කලාව හා ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය: දාගැබ්, ප්‍රතිමා, සිතුවම් සහ ගොඩනැගිලිවල ලක්ෂණ උදාහරණ සහිතව සඳහන් කරන්න.
ඔබගේ වටිනා අදහස comment කොටසින් දාන්න — එය අපගේ අනාගත ලිපි සඳහා දියුණු වීමට උපකාරී වේ.
Comments
Post a Comment
ඔබේ අදහස් අපට වැදගත්. පහතින් ඔබේ අදහස පළ කරන්න. ඔබගේ අදහස් ප්‍රකාශ කිරීමේදී ගෞරවාන්විත වන්න.