A/L ඉතිහාසය: බ්‍රිතාන්‍ය පාලනය සහ නිදහස් අරගලය
A/L ඉතිහාසය: බ්‍රිතාන්‍ය පාලනය සහ නිදහස් අරගලය
හැඳින්වීම
පෘතුගීසි සහ ලන්දේසි පාලනයෙන් පසු, ශ්‍රී ලංකා ඉතිහාසයේ දීර්ඝතම හා වඩාත්ම බලපෑම්කාරී යටත් විජිත යුගය සනිටුහන් කරන්නේ බ්‍රිතාන්‍ය පාලන සමයයි (ක්‍රි.ව. 1796-1948). මෙම යුගය රටේ දේශපාලන, ආර්ථික, සමාජීය හා සංස්කෘතික ක්ෂේත්‍රයන්හි රැඩිකල් වෙනස්කම් ඇති කළ අතර, අවසානයේදී ජාතික නිදහස් අරගලයකට මඟ පෑදීය. අ.පො.ස. උසස් පෙළ ඉතිහාස විෂය නිර්දේශයේදී, බ්‍රිතාන්‍ය පාලනය යටතේ සිදු වූ පරිවර්තනයන් සහ නිදහස දිනා ගැනීම සඳහා ශ්‍රී ලංකාව කළ අරගලය පිළිබඳව ගැඹුරින් අධ්‍යයනය කෙරේ.
1. බ්‍රිතාන්‍ය පාලනයේ ආරම්භය සහ ව්‍යාප්තිය
මුල් අවධිය (ක්‍රි.ව. 1796-1815): ලන්දේසීන්ගෙන් මුහුදුබඩ ප්‍රදේශ අත්පත් කර ගැනීමෙන් බ්‍රිතාන්‍ය පාලනය ආරම්භ විය.
උඩරට රාජධානිය යටත් කර ගැනීම (ක්‍රි.ව. 1815): 1815 උඩරට ගිවිසුම මගින් මහනුවර රාජධානිය අත්පත් කර ගැනීමත් සමඟ, ශ්‍රී ලංකාවේ මුළු භූමි ප්‍රදේශයම බ්‍රිතාන්‍ය කිරීටයට නතු විය. මෙය දේශපාලන ඒකීයභාවයක් ඇති කළද, සිංහල ජාතිකත්වය අවදි කිරීමට ද හේතු විය.
1818 ඌව වෙල්ලස්ස කැරැල්ල: බ්‍රිතාන්‍ය පාලනයට එරෙහිව සිංහල ජාතිකයන්ගේ ප්‍රථම ප්‍රබල ප්‍රතිරෝධය මෙය විය.
2. පරිපාලන හා දේශපාලන ප්‍රතිසංස්කරණ
කෝල්බෲක්-කැමරන් ප්‍රතිසංස්කරණ (ක්‍රි.ව. 1833): මෙය ශ්‍රී ලංකාවේ පාලන ක්‍රමයේ විශාල පෙරළියක් ඇති කළේය.
ඒකීය පාලනයක්: දිවයින එකම ඒකීය පාලනයක් යටතට ගෙන ඒම.
විධායක හා ව්‍යවස්ථාදායක සභා: පාලන තන්ත්‍රය ප්‍රතිව්‍යුහගත කිරීම සඳහා විධායක සභාවක් සහ ව්‍යවස්ථාදායක සභාවක් පිහිටුවීම.
දෙවන ලෝක යුද්ධය (ක්‍රි.ව. 1939-1945): ශ්‍රී ලංකාවේ නිදහස ලැබීමට මෙය වක්‍රාකාරයෙන් බලපෑවේය. බ්‍රිතාන්‍යයන්ට දේශීය නායකයන්ගේ සහයෝගය අවශ්‍ය වූ අතර, යුද්ධයෙන් පසු ස්වයං පාලනයක් ලබා දීමට පොරොන්දු විය.
3. ආර්ථික පරිවර්තනය: වතු ආර්ථිකය
බ්‍රිතාන්‍ය පාලන සමයේ ආර්ථිකයේ ප්‍රධානතම වෙනස වූයේ වතු ආර්ථිකය හඳුන්වා දීමයි.
කෝපි, තේ සහ රබර්:
කෝපි වගාව (ක්‍රි.ව. 1830 දශකය): කෝල්බෲක්-කැමරන් ප්‍රතිසංස්කරණවලින් පසු කෝපි වගාව ශීඝ්‍රයෙන් ව්‍යාප්ත විය.
තේ වගාව (ක්‍රි.ව. 1860 දශකය): කෝපි වගාව රෝගයකට ගොදුරු වීමෙන් පසු තේ වගාව ප්‍රධාන අපනයන බෝගය බවට පත් විය.
රබර් වගාව (ක්‍රි.ව. 1890 දශකය): තවත් ප්‍රධාන අපනයන භෝගයක් ලෙස ව්‍යාප්ත විය.
ආර්ථික ප්‍රතිවිපාක:
ඒක බෝග ආර්ථිකය: රටේ ආර්ථිකය ප්‍රධාන වශයෙන් තේ, රබර්, පොල් මත රඳා පැවතීම.
ඉන්දියානු කම්කරුවන්: වතුකරයේ ශ්‍රම අවශ්‍යතාව සපුරාලීමට ඉන්දියාවෙන් දෙමළ කම්කරුවන් විශාල වශයෙන් ගෙන්වා ගැනීම. මෙය නව ජනවාර්ගික ගැටලුවකට මුල පිරීය.
4. සමාජ හා සංස්කෘතික බලපෑම්
අධ්‍යාපනය: බටහිර ක්‍රමයට අනුව පාසල් පිහිටුවීම සහ ඉංග්‍රීසි අධ්‍යාපනයට මුල් තැන දීම.
නීතිය: ඉංග්‍රීසි නීතිය හඳුන්වා දීම.
ආගම: ක්‍රිස්තියානි ආගම ව්‍යාප්ත වීමත් සමඟ, සිංහල බෞද්ධ පුනරුද ව්‍යාපාර බිහි විය.
5. ජාතික නිදහස් අරගලය
බ්‍රිතාන්‍ය පාලනයට එරෙහිව විවිධ ජන කොටස් එක්ව නිදහස සඳහා අරගල කළහ.
ආරම්භක ප්‍රතිරෝධය: 1818 ඌව වෙල්ලස්ස කැරැල්ල.
ආගමික පුනරුද ව්‍යාපාර: අනගාරික ධර්මපාලතුමා, කර්නල් හෙන්රි ස්ටීල් ඕල්කට් වැනි අයගේ දායකත්වය.
දේශපාලන ප්‍රතිසංස්කරණ සඳහා වූ ඉල්ලීම්:
ඩොනමෝර් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව (ක්‍රි.ව. 1931): විශ්ව වැඩිහිටි ඡන්ද බලය හඳුන්වා දීම.
සෝල්බරි ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව (ක්‍රි.ව. 1947): නිදහසට මඟ පෑදූ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව.
ප්‍රධාන දේශපාලන නායකයන්: ඩී.එස්. සේනානායක, එස්.ඩබ්ලිව්.ආර්.ඩී. බණ්ඩාරනායක වැනි නායකයන් නිදහස් අරගලයට නායකත්වය දුන්හ.
ලංකාවට නිදහස ලැබීම (ක්‍රි.ව. 1948 පෙබරවාරි 4): සෝල්බරි ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව යටතේ ලංකාවට පූර්ණ නිදහස හිමි විය.
6. අධ්‍යයනයේ වැදගත්කම සහ විභාගයට සූදානම් වීම
නූතන ශ්‍රී ලංකාවේ පදනම: වත්මන් ශ්‍රී ලංකාවේ දේශපාලන, ආර්ථික හා සමාජ ව්‍යුහය බ්‍රිතාන්‍ය පාලන සමයේදී හැඩගැසුණි.
නිදහස් අරගලය: ප්‍රධාන අවස්ථා (1818 කැරැල්ල), ආගමික හා දේශපාලන නායකයන්ගේ දායකත්වය, ඩොනමෝර් සහ සෝල්බරි ව්‍යවස්ථා හොඳින් අධ්‍යයනය කරන්න.
ඔබගේ වටිනා අදහස comment කොටසින් දාන්න — එය අපගේ අනාගත ලිපි සඳහා දියුණු වීමට උපකාරී වේ.
Comments
Post a Comment
ඔබේ අදහස් අපට වැදගත්. පහතින් ඔබේ අදහස පළ කරන්න. ඔබගේ අදහස් ප්‍රකාශ කිරීමේදී ගෞරවාන්විත වන්න.